Ngữ pháp tiếng Anh là một khía cạnh đầy trúc trắc, một mặt vì nó có nhiều khái niệm lạ lẫm so với tiếng Việt, mặt khác nó lại cần phải hiểu tiếng Việt thì mới có thể liên hệ, tiếp thu hiệu quả được.
Chưa kể, học ngữ pháp lại cũng có hai kiểu: học để nhận biết, để đọc hiểu, và học để dùng được trong nói viết.
Trộn các mặt này lại thì không quá khó để thấy vì sao vẫn còn nhiều giáo viên khá mệt mỏi với ngữ pháp, và học phần này còn bị bỏ ngỏ, dạy rất sơ sài ở nhiều nơi.
Vậy Mr. Bách dạy ngữ pháp thế nào? Đặc biệt là cho các bạn nhỏ, năng lực tiếng Anh chỉ ở mức mới bắt đầu? Trong bài viết này, Mr. Bách sẽ làm rõ hơn cho mọi người hiểu nhé.
Bản thân Mr. Bách cũng tránh né việc dạy ngữ pháp một thời gian khá dài hồi mới đi dạy, vì để dạy đủ sâu thì rất tốn thời gian, mà Mr. Bách cũng chưa có kiến thức nền lẫn sự hệ thống hoá và chiều sâu, nên dù không nói ra, grammar vẫn là môn “ớn ăn” nhất.
Tuy nhiên, nhu cầu được học ngữ pháp của học trò thì vẫn còn đó, khiến Mr. Bách “ngứa ngáy” lắm. Và mãi đến sau này, Mr. Bách mới “luyện” được cho mình một phương pháp dạy ngữ pháp nào đủ triệt để, dễ hiểu cho người Việt, tạm đặt tên là TRUE Grammar (mai mốt có tên hay hơn sẽ thay!), thì mới thực sự cảm thấy thỏa mãn với việc dạy học ngữ pháp với học trò mình.
Mục lục bài viết
TRUE Grammar bắt nguồn từ đâu?
Nói một cách giản lược thì gốc rễ của phương pháp này đi từ các kiến thức về ngữ pháp khởi nguyên (deep structure, hay còn gọi là generative grammar) của nhà ngôn ngữ học Noam Chomsky – một cây đa cây đề trong giới ngôn ngữ và cây cú pháp (syntax tree) mà Mr. Bách may mắn có dịp được “luyện công” lúc học thạc sĩ.
Về cơ bản, ngữ pháp khởi nguyên cho ta biết hầu hết các câu trong tiếng Anh đều có một cấu trúc cơ bản (underlying structure) là “chủ ngữ + động từ”. Và từ đây phân nhánh ra nhiều dạng câu khác nhau, trong khi cây cú pháp cho ta biết cấu tạo của các cụm danh từ, động từ thành tố trong câu.
Hai kiến thức này ban đầu khá là phức tạp, khó nuốt, và cũng không thể nào dạy cho học trò được vì vốn là dành cho giáo viên, nhà ngôn ngữ, nhà giáo dục.
Nhưng Mr. Bách đã dày công nghiên cứu, tham khảo cả các tài liệu tiếng Anh lẫn tiếng Việt, để giản lược hóa và dung hòa hai luồng kiến thức như trên lại thành một chuỗi các kỹ thuật phân tách các câu trong tiếng Anh, từ câu đơn, sang câu ghép, câu phức, cuối cùng là câu phức ghép.
Từ đó giúp những bạn từ yếu nhất cũng có thể ngay lập tức đọc hiểu được các câu tiếng Anh dài.
Thành tựu gần đây nhất của Mr. Bách với phương pháp TRUE Grammar này là đã giúp các bạn lớp 11 lớp thường đọc hiểu và làm được các đề tiếng Anh chuyên, tiếng Anh Phổ Thông Năng Khiếu, tiếng Anh IELTS, vốn lợi dụng rất nhiều câu phức tạp để làm khó người đọc.
Trong khuôn khổ bài viết này, Mr. Bách chưa thể trình bày ra hết chiều sâu của phương pháp, nhưng cũng xin “nhá hàng” cho các bạn xem một kỹ thuật căn bản mà các bạn học viên lớp ngữ pháp nền của Mr. Bách đều thuộc nằm lòng: “kỹ thuật định vị động từ và chủ ngữ trong câu”.
Như đã có nói ở trên, cấu tạo cơ bản của câu tiếng Anh = chủ ngữ + động từ. Có thể thấy, động từ bắt buộc phải có trong tất cả các câu, là từ loại rất quen thuộc và sẽ là thành tố chúng ta định vị đầu tiên.
Vậy câu hỏi đặt ra là làm sao để mình nhanh chóng “chụp” được cụm động từ chính trong câu?
Nguyên tắc tách câu
Các bạn hãy dựa vào các nguyên tắc sau:
– Cụm động từ bắt đầu với:
- To be (am, is, are, was, were, has been, have been, will be,…)
- Trợ động từ – auxiliary verb (doesn’t, didn’t,…)
- Động từ khiếm khuyết – modal verb (may, might, could, should,…)
- Trạng từ – adverb (sometimes, often, always,…)
- Ngoài ra, cụm động từ có thể chỉ chứa chính bản thân động từ
– Cụm động từ kết thúc trước:
- Danh từ
- Giới từ (to, for, in, at,…)
- Trạng từ
Lấy ví dụ một câu sau, trích và chỉnh sửa một chút từ bài đọc Reading Passage 1, Test 1 trong Cambridge IELTS 17:
“London’s population has grown at an astonishing rate”.
Ứng dụng nguyên tắc đã học ở trên, chúng ta có thể nhanh chóng “gắp” ra được được động từ chính trong câu này là “has grown”, vì nó thỏa điều kiện bắt đầu với trợ động từ “has”, và kết thúc trước giới từ “at”.
Sau đó kết hợp với nguyên tắc: “đứng trước động từ chính trong câu luôn là chủ ngữ”, chúng ta sẽ ngay lập tức phân tách được chủ ngữ trong câu này là “London’s population”.
Vậy là chỉ trong 2 chiêu thức, chúng ta đã phân tách được và hiểu nghĩa rằng dân số của nước Anh (chủ ngữ) đã tăng (động từ):
London’s population (chủ ngữ) – has grown (động từ) – at an astonishing rate.
Thêm một câu nữa nhé:
“Several teams of construction engineers are working on the rooftop of the new stadium”.
Thoạt nhìn thì đây là một câu khá dài, ai chưa quen thì đọc hiểu sẽ rất rối rắm. Nhưng không sao, hãy tin vào kỹ thuật: có thể nhanh chóng thấy, động từ trong câu này là “are working” vì thỏa điều kiện bắt đầu với “to be” và kết thúc trước giới từ “on”.
Vậy là không quá khó để chúng ta có được chủ ngữ là “several teams of construction engineers”. Câu của chúng ta nói về các đội kỹ sư xây dựng đang làm việc:
Several teams of construction engineers (chủ ngữ) – are working (động từ) – on the rooftop of the new stadium.
Áp dụng kỹ thuật trên, các bạn phân tách câu này thử nhé:
“The director of the new movie was inspired by a Japanese novel.”
Như đã nói ở trên, phương pháp TRUE Grammar này còn rất nhiều điều sâu sắc phía sau, nhưng qua một ví dụ ngắn ở trên, Mr. Bách hy vọng là đã có thể giúp các bạn hình dung phần nào kỹ thuật dạy học ngữ pháp cho người Việt mà Mr. Bách đã dày công nghiên cứu nên.
Nếu các bạn thích, trong các bài viết sau, Mr. Bách sẽ mô tả sâu hơn, kỹ hơn các “chiêu thức” khác trong bộ võ công mới keng xà beng này.
Còn bạn nào muốn được học tập kỹ lưỡng, sâu sắc để lĩnh hội toàn bộ phương pháp, thì câu trả lời nằm trong các bài học của Lớp Nền tảng Foundation, với thời lượng học đủ dài và bài tập đan xen chặt chẽ, đây sẽ là nơi các bạn bắt đầu cho mọi việc học luyện thi IELTS cao hơn sau này.
Bạn nào muốn đăng ký thì inbox ngay cho Mr. Bách hoặc qua fanpage IELTS Power Up Academy nhé.
Hẹn gặp lại các bạn ở các bài viết sau! I got you!
Mr. Bách – Thạc sĩ Giáo dục Hoa Kỳ, IELTS 8.5
